Bohaterowie filmu byli w 1940 r. młodymi ludźmi -
Polakami, którzy za wyjątkową odwagę, heroizm i działalność patriotyczną
trafili do więzienie w Tarnowie, a stamtąd zostali skierowani specjalnym
pociągiem jadącym przez Kraków do tworzącego się dopiero KL Auschwitz.
- Nikt z nas nie wiedział co to jest Auschwitz...
Myśleliśmy, że jedziemy na roboty przymusowe do Niemiec – wspomina Stanisław
Szpunar (nr obozowy 131). Przez grupę
niemieckich oprawców powitany został w obozie biciem i wyzwiskami – 14 czerwca
rozpoczął swą walkę o przetrwanie.
Uczestnicy tamtych wydarzeń, 728 polskich więźniów
politycznych, stali się pierwszymi ofiarami niemieckiego obozu
koncentracyjnego, ale także organizatorami i aktywnymi uczestnikami ruchu oporu
w KL Auschwitz
- Ten film powstał z pasji historycznej. To efekt
wieloletnich zainteresowań tematyką obozową - mówi Gabriela Mruszczak, reżyser
i autor zdjęć do filmu. - Słowami byłych więźniów opowiadam o przeszłości, ale
równocześnie pokazuję teraźniejszość. Konfrontuję relację historyczną ze
współczesnym obrazem.
Dokument nie zawiera materiałów archiwalnych,
tworzy go zapis wędrówki po trasie, jaką wspólnie przebyli "pierwszotransportowcy"
- od więzienia w Tarnowie, miejsca dawnej żydowskiej łaźni, poprzez stacje
kolejowe w Tarnowie i Krakowie i wreszcie budynek b. monopolu tytoniowego
(obecnie PWSZ w Oświęcimiu) po etap końcowy - miejsce pamięci, były obóz KL
Auschwitz.
W filmie wykorzystano także elementy animacji. Ich
autorką jest Paulina Sobczak, absolwentka krakowskiej ASP. - Czarno-biała
konwencja wydała mi się najbardziej odpowiednią dla tematu - podkreśla.
Wszystkie rysunki wykonano techniką węglową.
- Potrzeba upamiętnienia byłych więźniów
niemieckich obozów koncentracyjnych z jednej strony stanowić ma swego zadośćuczynienie
ich wieloletnim staraniom o to, by pamięć o Auschwitz się nie zatarła, a
drugiej strony stanowić ma świadectwo bohaterstwa, patriotyzmu i lekcję
historii dla młodego pokolenia - zaznacza Bogusław Sobczak, producent filmu, jednocześnie wiceprezes FRIL.
Dzień 14 czerwca - rocznica deportacji I Transportu
polskich więźniów politycznych do KL Auschwitz został ustanowiony przez Sejm RP
Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych.
BOHATEROWIE
FILMU:
JERZY BOGUSZ - urodził się w 1921 roku
w Nowym Sączu. W czasie wojny włączył się w działalność konspiracyjną przy
przerzucie ochotników do formującej się we Francji armii polskiej. W KL
Auschwitz oznaczony numerem 61. Po zwolnieniu z obozu wstąpił do oddziału
partyzanckiego AK. Po wojnie studiował na Politechnice Krakowskiej, a następnie
całą karierę zawodową związał z tą uczelnią jako pracownik naukowy.
JÓZEF
PACZYŃSKI
- urodził się w 1920 roku w Łękawicy k. Wadowic. Uczestnik kampanii
wrześniowej. W KL Auschwitz oznaczony numerem 121. Był fryzjerem komendanta
Hoessa. W 1945 r. wywieziony do KL Mauthausen. Po wojnie studiował na
Politechnice Krakowskiej, pracował w krakowskich Zakładach Tytoniowych. Był
wieloletnim dyrektorem Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych w Brzesku.
JÓZEF STÓS - urodził się w 1921 roku
w Okocimiu k. Brzeska. W 1939 roku zgłosił się jako ochotnik do Służby
Wojskowej Pomocniczej. Został aresztowany jako zakładnik. W KL Auschwitz
oznaczony numerem 752. W 1944 r. wywieziony do obozu w Oranienburgu, a stamtąd
do KL Buchenwald. Po wojnie studiował architekturę. Kierował budowami kościołów
w Złotej i Kątach Iwkowskich. Jest Honorowym Obywatelem Miasta Brzeska.
STANISŁAW
SZPUNAR -
urodził się w 1923 roku w Rzeszowie. W KL Auschwitz oznaczony numerem 133. Był
świadkiem ostatnich dni ojca Maksymiliana Kolbego. Po wojnie studiował na
Akademii Handlowej. Później został informatykiem. Pracował przy pierwszych
polskich komputerach.
KAZIMIERZ
ZAJĄC -
urodził się w 1923 roku w Jasieniu k. Brzeska. W KL Auschwitz oznaczony numerem
261. Po wojnie studiował na Akademii Handlowej w Krakowie. Po ukończeniu
studiów pracował w okocimskim browarze. Założyciel i wieloletni prezes
brzeskiego koła PZW. Jest Honorowym Obywatelem Miasta Brzeska.
METRYKA FILMU
Tytuł:
Koledzy. Portrety z pamięci
Scenariusz
i realizacja: Gabriela Mruszczak
Zdjęcia
i montaż: Gabriela Mruszczak
Animacje
rysunkowe: Paulina Sobczak
Opieka
reżyserska: Cezary Nowicki
Konsultacja
historyczna: dr Franciszek Piper
Sekretarz
redakcji: Urszula Kasperek
Producent:
Bogusław Sobczak
Czas
trwania filmu: 26 minut
Produkcja:
OFF-LIMITS Agencja Filmowa, 2013
Tłumaczenie:
ExLibro - Biuro Tłumaczeń i Usług Wydawniczych
Dokument
powstał w ramach programu Filmoteka Małopolska, którego organizatorem jest
Województwo Małopolskie.
Kontakt dla mediów:
Gabriela
Mruszczak
Tel.
603-537-504
e-mail: gabriela.mruszczak@gmail.com
